Nijer Nehri, 4180 km uzunluğuyla Batı Afrika’ nın en uzun nehridir. Bütün Afrika’ nın ise üçüncü en uzun nehridir. Nil ve Kongo nehirlerinin ardından gelir. Dünyanın da 14. büyük nehridir.
Sierra Leone sınırına yakın Gine dağlarından doğar. Bir hilal çizerek Mali, Nijer ve Benin sınırından geçer ve Nijerya’ da Nijer Deltası’ na ulaşır. Buradan Gine Körfezi’ ne dökülür ve Atlantik Okyanusu’ nun sularına karışır. Nehrin havzası 9 ülkenin topraklarına dağılır.
Nijer Nehri okyanusa sadece 240 km uzaklıkla doğmasına rağmen, okyanusa doğru değil de Sahra Çölüne yönelir. Sonrasında güneydoğuya yönelir ve Gine Körfezi’ne ulaşır. Bu ilginç durum iki eski nehrin birleşmesinden kaynaklanmaktadır. Eskiden iki ayrı nehir olan Aşağı Nijer ve Yukarı Nijer nehirleri, zaman içerisinde oluşan erozyonlarla Timbuktu civarında birleşip günümüzdeki Nijer Nehrini oluşturdular.
Nijer Nehri, işte bu geniş coğrafyanın rengarenk kültürlerini ve manzaralarını yansıtır.
Gibbal, Nijer Nehri’nin Cinleri kitabında Nijer Nehri’ ni şu şekilde anlatıyor: “Ne yıldırımların düşmesinden ne de şimşeklerin çakmasından korkar. Çünkü onların efendisidir. İstediği zaman salıverir onları. Fırtına zamanında, tamamen siyahlara giyinmiş halde çıkar gelir. Onu takip eden fırtınayı haber verir. Fırtına patladığında ise kollarını iki yana açar ve gökyüzüne karşı bağırır. Mutluluktan havalara uçar. ”
Nehrin orjinal ismi “egerou n-igereou” dur. Bu ismi Tuaregler vermiş. Nehirlerin nehri anlamına geliyor.
Milyonlarca insanın hayat kaynağıdır bu nehir. Ayrıca, nehrin ekosistemi kayda değer bir biyolojik çeşitliliğe sahiptir. Yaklaşık 250 farklı türden tatlı su balığına ev sahipliği yapıyor. Bunların 20 tanesi dünyanın başka hiçbir yerinde bulunmayan türler.
Nijer Nehrinin okyanusa dökülürken oluşturduğu deltalarda mangrovlar oluşmuştur. Batı Afrika’nın en büyük mangrov ormanı nehrin Nijerya’daki deltasındadır.
Bu mangrovlarda esrarengiz birçok hayvan yaşar. Siyah taçlı turna bunlardan bir tanesidir. Güzellik ve otorite sembolü olarak kabul edilir.
Dikkat çekici diğer bir hayvan ise deniz inekleridir (manatlar). Mitolojide anlatılanlara göre; bir kadın nehir kenarında yıkanırken yabancılar tarafından korkutulur. Bu esnada dev deniz inekleri ortaya çıkar ve kadını korumak için suya atlarlar. Su aygırı ve timsahlar, Nijer’de hala varlar ve bazen habersiz izinsiz girenlere tehlike oluşturabilir.
Nijer Nehri’ nin en büyük kolu Benue Nehri’ dir. Diğer kolları; Sirba, Tinkisso, Milo, Niandan, Sankarani, Bani, Mekrou, Sokoto, Kaduna, Benue, Forcados ve Nun nehirlerdir.
Nüfus artışı ve nehir suyunun aşırı kullanımı nehri zaman zaman kuruma noktasına getirmiş. Afrika’nın en büyük üçüncü nehri olan Nijer Nehri 1985 yılında Benin’ de Malanville civarında tamamen kurumuş.