Sidamara Lahdi, İstanbul Arkeoloji Müzesi‘nde sergilenen eserlerden en dikkat çekici olanlarındandır. MÖ.3. yüzyıla tarihlenen bu lahit, dünyanın en büyük ve 32 ton ağırlığı ile dünyanın en ağır lahdi olma özelliğine sahiptir. 1898 yılında Konya’da Ambar köyü civarında bulundu. Lahit, bulunduğu bu yerin adını aldı. Burasının adı antik dönemde “Sidamara” olarak biliniyordu.
Lahitin ön yüzünde yaşlı bir filozof figürü vardır. Bu figür Helenistik dönemdeki değişimin sembollerindendir. Lahit 1800 yıl öncesine tarihlense de (bu dönem Roma imparatoru Augustus sonrasına denk geliyor), ondan iki yüz yıl önce etkili olan Helenistik dönemin etkileri lahit üzerinde hala görülebiliyor.
Asya tipi bir lahide güzel bir örnektir. Tek parça mermer bir bloktan oyulmuştur ve kapak yine aynı malzemeden yapılmıştır. Arkeologlar Asya tipi lahitleri, süslemerinde kullanılan çift kıvrımlı detaylarla ayırırlar. Birbirinde bağlı bu iki kıvrımın alegorik bir anlamı da vardır: Ölümün sonsuzluğunu temsil eder. Benzer bir detay Sidamara lahdinde de vardır.
Sidamara Lahdi Kime Aittir?
Sidamara Lahdi’nin varlıklı bir karı-kacaya ait olduğu düşünülüyor. Lahdin üzerinde her ikisinin de heykelleri var. Muhtemelen öldüklerinde aynı lahdi paylaştılar. Lahdin yan kenarlarında birinde ise bir kapı figürü var. Hades kapısı olarak geçiyor bu kapı. Kapının yanındaki iki kişi yani lahdin sahipleri ellerinde meyve tabaklarıyla resmedilmiş.
Lahit Üzerinde Tasvir Edilen Figürler
Lahdin ön yüzünde genç bir kadın, muhtemelen bu genç kadının annesi olan yaşlı diğer bir kadın ve yaşlı bir filozof figürüne yer verilmiş. Yaşlı filozof figürü yapılan heykellerde Helenistik dönemin etkilerinin bir kanıtı olarak düşünülüyor. Ve bu figürlere iki Romalı muhafız eşlik ediyor. Ayrıca figürler, aralarındaki Doruk sütunlarla birbirinden ayrılmış.
Lahdin üzerinde mitolojide güneş tanrısı olan Apollon figürü vardır. Lahtin üzerinde dinlenerek ve yıldızları gözlemleyerek tasvir edilmiş. Lahdin etrafında ise Büyük İskender’in savaş sahnelerine ve İskender’in organize ettiği av partilerinden bazı karelere yer verilmiş. Benzer figürler, yine aynı müzede sergilenen İskender Lahdi‘nde de bulunmaktadır.
Lahdin yan yüzeyinde ise, çeşitli atlı figürleri var. İskenderin katıldığı savaşlardan birine ait olduğu düşünülüyor.
Sidamara Neresidir? Lahit Nerede Bulundu?
Sidamara, günümüzde Ambar köyü olarak bilinen yerdir. Buradaki arkeolojik çalışmalar sonucunda devasa bir lahit bulundu. Bulunan be dev lahit, Osman Hamdi Bey öncülüğünde İstanbul Arkeoloji Müzesi’ne taşındı. Bulunduğu köyde lahit buğday deposu olarak bile kullanıldı için, İstanbul’a getirildikten sonra lahit üzerinde yoğun bir restorasyon yapıldı.
Video
Aşağıdaki videoda Sidamara Lahdi’ni daha detaylı olarak inceleyebilirsiniz.