Avrupa’da Bir Cevelan, Ahmet Mithat Efendi‘nin 1889 yılında Galata rıhtımından bir vapur yolculuğuyla başlayan ve aylarca süren Avrupa seyahatidir.
Ahmet Mithat Efendi, Stockholm’de bir kongreye katılması için görevlendirilir. Kongre sonrası Avrupa’ yı karış karış dolaşır. Aldığı notları “Avrupa’da Bir Cevelan” kitabında toplar.
Kitabı okurken, Mithat Efendi’nin gezdiği yerler hakkında verdiği detaylar karşısında şaşıracaksınız. Bu yerleri cadde cadde sokak sokak gezeceksiniz. O kadar ki, ben okurken bir kenarda harita sürekli açıktı. Kitapta en çok yer verilen şehir Paris. Diğer şehirler: Viyana, Kopenhag, Stockholm, Berlin, Cenevre, Montrö, Bern, Interlaken, Luzern, Konstanz, Münih, Köln, Trieste, Göteborg, Lyon, Marsilya, Bonifacio ve Messine.
Kitabı diğer birçok seyahat kitabından ayıran bir özelliği de; yazıldığı tarih itibariyle henüz savaşlardan yıkılmamış Avrupa şehirlerini anlatması. O dönem imkanı var mıydı bilemiyorum ama Ahmet Mithat Efendi’nin yanında bir tane fotoğraf makinası olsaydı, ne güzel olurdu.
Mithat Efendi’nin bu uzun süreli yolculuğuna eşlik eden sürekli birileri oluyor. Ancak, notlarından yalnız gezmeyi seven biri olduğu anlaşılıyor. Sabahın erken saatlerinde kalkıp bulunduğu şehri gezmeye başlıyor. Alışılmışın dışında yerler oluyor genelde. Bir morg ya da bir hastane gibi. Kahvaltıda arkadaşlarıyla buluştuğunda, Mithat Efendi zaten birçok yeri görmüş oluyor. Sonra tekrar arkadaşlarıyla birlikte gezmeye çıkıyor. Seyahatinin her dakikasını dolu dolu geçiriyor.
Gün içerisinde ise daha çok simgesel yapıları, merkezi meydanları sokakları geziyor. Gezdiği yerlerle ilgili ne kadar bilgi varsa öğrenmeye çalışıyor. Bütün broşürleri, reklam sayfalarını topluyor. Ve bu bilgileri notlarına kaydediyor. Avrupa’da Bir Cevelan belki de okuduğum en detaylı seyahat kitabıydı.
Ahmet Mithat Efendi’nin bu eseri bir Avrupa seyahati öncesi okunması gereken kitaplardan.
Avrupa’da Bir Cevelan Hangi Türde Yazılmıştır
Avrupa’da Bir Cevelan’ın türü, kitabın adından da anlaşılacağı üzere bir gezi kitabıdır. TDK’ya göre “cevelan” gezinti, dolaşma anlamına geliyor. Ahmet Mithat Efendi, bu eserini yazmadan önce romanlarında karakterlerini Avrupa’ya gönderdi. Oralara gitmeden bu karakterler ile hayali seyahatler yaptı. Birçok seyahat romanı yazdı. Avrupa’da Bir Cevelan’da ise seyahate çıkan yazarın bizzat kendisi oldu.
Ahmet Mithat Efendi Hakkında
1944 yılında İstanbul’da tüccar bir ailede dünya geldi. 1868 yılında Tuna gazetesinde gazeteciliğe başladı. Yazarlık kariyeri böylece başlamış oldu. Fransızca, Farsça ve Arapçayı akıcı bir şekilde konuşabiliyordu. Hayatının bir döneminde gazete basım işleri ile de uğraştı. 1878 yılında, Türk basın tarihinin en uzun soluklu gazetelerinden Tercüman-i Hakikat gazetesini basmaya başladı. Hayatı boyunca onlarca kitap yazdı. 1912 yılında hayatını kaybetti.